Prije 40 godina: Prvi let prvog supersoničnog putničkog aviona na svijetu - Tupoljev Tu-144
Tupoljev Tu-144, (rus. Туполев Ту-144, NATO naziv Charger) je bio prvi supersonični putnički avion na svijetu. Prvi let je imao 31. decembra 1968, tri mjeseca prije konkurentskog Konkorda. Zvučni zid je prvi put probio 5. juna 1969. a u redovan saobraćaj je ušao 1975. u kompaniji Aeroflot na liniji između Moskve i Alma-Ate.
Tu-144 je bio jedan od dva supersonična putnička aviona napravljena za pružanje komercijalnih usluga prevoza putnika i tereta (drugi je bio anglo-francuski Konkord). Projektant ovog aviona je bio projektantski biro OKB 156 Tupoljev (Opitni konstrukcioni biro — Tupoljev) na čijem se čelu tada nalazio poznati konstruktor Andrej Nikolajevič Tupoljev kao glavni projektant, tvorac mnogih značajnih sovjetskih aviona. Ovo je bio poslednji projekt ovog znamenitog avio-konstruktora. Umro je 1972. godine ali je doživio da prisustvuje probnom letu Tu-144. Nakon njegove smrti glavni projektant OKB Tupoljev postaje njegov sin Aleksej Andrejevič Tupoljev.
Projekt je počeo da se radi 26. jula 1963. godine dvije godine kasnije od svog konkurenta Konkorda. Plan je bio da se napravi pet prototipova za naredne 4 godine. Projektni zadatak je bio ambiciono postavljen: avion je trebalo da preveze 120 putnika na daljinu od 6.500 km, brzinom od 2.500 km/h, maksimalna težina aviona od 130 t, plafon leta 20 km, koristeći poletno sletne staze dužine 1.900m.
Inženjeri OKB 156 Tupoljev su radeći na projektu putničkog supersoničnog aviona morali su da riješe čitav niz tehničko tehnoloških problema kao što su: obezbijediti dovoljni aerodinamički kvalitet aviona pri supersoničnim brzinama, riješiti probleme stabilnosti i upravljanja avionom u opsegu podzvučnih i transoničnih brzina, obezbjediti trajni let aviona brzinama iznad 2 Maha što za sobom povlači rješavanje problema trajnog obezbjeđivanja dovoljne snage motora i povećane temperature na kritičnim mjestima strukture aviona. Pored toga moralo se voditi računa i o ekonomičnosti ugrađenih agregata kako bi kompletan projekt bio ekonomski isplativ.
Na ovom projektu su učestvovali svi značajniji proizvođači aviona, naučni instituti i drugi projektni biroi, bio je to jednom rječju državni projekt Sovjetskog Saveza. Prvi prototip je poletio 31. decembra 1968. godine dva mjeseca prije svog konkurenta, a 1. novembra 1977. godine Aeroflot uvodi ovaj avion na liniji Moskva-Alma Ata (Kazahstan).
Avion Tu-144 je proizveden ukupno u 17 primjeraka od čega su dva bila prototip: jedan za statička ispitivanja a drugi za ispitivanja u letu.
Aeroflot je avion Tu-144 uveo u redovan saobraćaj 26. decembra 1975. godine na relaciji Moskva-Alma Ata gdje je ispočetka prevozio poštu i pakete da bi 1. novembra 1977. godine počeo i redovan putnički saobraćaj na toj relaciji.
Nesreće
Tu-144S (reg. br. 77102) se srušio 3. juna 1973. u blizini Pariza tokom vazduhoplovne izložbe. Poginulo je svih šest članova posade i sedam francuskih seljaka na zemlji. Do kraja nije tačno utvrđeno (ili objavljeno) da li je avion pao zbog greške posade ili ometanja leta aviona od strane aviona Miraž za vrijeme izvođenja letačkog programa na pariskoj izložbi aviona (Paris Air Shiw).
Drugi udes aviona Tu-144D serijskog broja 77111 desio se poslije požara na trećem motoru. Posada je uspjela sa dva motora da prinudno sleti u ataru sela Ilinski u blizini grada Egorievsk, pritom su umrla dva člana posade od posljedica gušenja.
Nakon ove nesreće Aeroflot je povukao ovaj avion iz putničkog saobraćaja 1. juna 1978. godine i koristio ga je za teretni saobraćaj na relaciji Moskva-Habarovsk. Ukupno je napravio 102 leta od kojih 55 u putničkom saobraćaju.
Tri aviona Tu-144 sa nalaze u muzejima - Monino u blizini Moskve, Uljanovsk i Sinshajm (Njemačka). Dva se nalaze u obrazovnim institucijama Institutu za vazduhoplovstvo u Kazanju i Vazduhoplovnom institutu u Samari.