Na današnji dan 1937. godine umro britanski fizičar Ernest Rutherford

Poznati britanski hemičar i fizičar, Ernest Rutherford,  rođen  je 30. avgusta 1871. godine u gradu Nelsonu na Novom Zelandu.

Bio je profesor na fakultetu u Montrealu, profesor fizike na Univerzitetu u Manchesteru (1907.) a od 1919. direktor Cavendisheva laboratorija u Cambridgeu.

Godine 1903. izabran za člana, a u periodu od 1925. do 1930. i za predsjednika Kraljevskog društva. Nobelovu nagradu za hemiju dobio 1908. godine.

Znanstvena istraživanja

U početku se bavio proučavanjem radioaktivnih raspada. Prvi je uočio da se zračenje radijuma sastoji od tri vrste, koje je nazvao α-, β- i γ-zračenje. Zajedno sa Sodijem uveo je pojam vrijeme poluraspada i formulisao zakone radioaktivnog raspada. Proučavanjem raspadanja α-čestica na atomima Rutherford je došao do zaključka da atom nije kompaktan djelić materije, već se sastoji od pozitivnog jezgra (radijusa 10-12cm) i elektrona koji kruže oko njega.

Kada se metalna folija bombarduje α-česticama, jedan dio pozitivno naelektrisanih čestica u sudaru sa pozitivnim naelektrisanjem atoma skreće sa prvobitne putanje, dakle rasijava se,dok drugi veći deo ipak prolazi kroz foliju. Međutim, poneka čestica skrene za neočekivano veliki ugao (kao da se odbije od folije). Rutherford je e ovo opažanje njegovih đaka Gajgera i Marsdena prokomentarisao riječima: „Bio je to najneverovatniji događaj u mom životu. To je isto tako nevjerovatno kao kada biste na list papira ispalili topovsko zrno prečnika 15'' (38cm), a ono se od njega odbije i pogodi vas.“ Analizirajući ovaj problem, Rutherford je zaključio da su cjelokupna masa i pozitivno naelektrisanje atoma skoncentrisani u vrlo malom prostoru, dakle da postoji jezgro atoma. Tako je nastao Planetaran model atoma.

Rutherford je prvi upotrijebio riječ proton za pozitivno naelektrisanu česticu u jezgru atoma.

Od njega potiče i formula (nazvana njegovim imenom) za raspršivanje alfa-čestica na atomima; kasnije (1925. godine), Rutherford je utvrdio i odstupanje od te formule do kojeg dolazi kod vrlo bliskih sudara alfa-čestice i jezgre, kad nuklearno međudjelovanje postaje mnogo važnije od električnog.

Tako je izvršena prva nuklearna reakcija.

Možda je na kraju interesantno spomenuti  je da jedan krater na Mjesecu nosi Rutherfordovo ime, kao nova zgrada Cavendish labaratorije u Cambridgeu, a na novčanici od 100 novozelandskih dolara nalazi se njegov lik.

Također, vještački hemijski element raderfordijum (atomski broj 104) od 1997. godine po njemu nosi ime.

Ernest Rutherford je umro 19. oktobra 1937. godine u Cambridgeu.