Znate li da postoji još jedan Balkan ?
Brdoviti Balkan obilježio je mnoge živote ljudi koji žive na ovom području. Ima tu i pozitivnih i negativnih strana, ali jeste li znali da postoji još jedan Balkan? Taj “drugi” Balkan smješten je na granici s Uzbekistanom, Kazahstanom, Iranom i Kaspijskim morem, a glavni grad turkmenistanske provincije je Balkanbat, ranije poznat pod imenom Nebit Dag.
Taj dio svijeta poznat je po velikim energetskim resursima, a čak 94% proizvodnje prirodnog gasa potiče odatle, kao i 12 posto naftne proizvodnje. Samo ime dolazi od okolnih planina, tako se vjeruje da je i ovo “naše” balkansko područje dobilo ime upravo po tome – planini Balkanu (Bugari je zovu Stara Planina) koja ide kroz centralnu Bugarsku i prelazi u istočnu Srbiju.
Samo ime “Balkan” dolazi od turske riječi za planinu, a nekad se ta planina zvala Haemus Mons koja označava “lanac”. Ipak, postoje brojne teorije o porijeklu imena Balkan, a neke od njih pročitajte u nastavku: Drevni naziv za Balkan je Stara planina, odnosno Hem ili Helm (Haimos, trački možda za lanac) po planinskom vijencu Stara planina na sjeveru nekadašnje Trakije.
U starijim spisima se pominje pod nazivom Helmsko poluostrvo ili Stara planina. Balkan se pominje prvi put u XV vijeku, u hronikama italijanskog pisca i diplomata Filipa Kalimaha (Philippus Chalimachus, 1437-1496). Filip Kalimah je pisao o junačkim djelima jednog Vladislava Varnečika, te u jednom memorandu adresirano papi 1490. godine piše da ljudi u tom kraju goru nazivaju Balkanom (quem incolae Bolchanum vocant).
O porjeklu imena postoji više teorija. Danas je u svijetu širom prihvaćeno da naziv Balkan potiče od turske reči balakan za šumovitu goru, odnosno da su ga donijeli Turci, jer se prije dolaska Turaka taj naziv ni u jednom izvoru ne pominje. Postoje i alternativne teorije o porijeklu imena, koje zastupaju posebno balkanski narodi.
Bugari smatraju da je Balkan keltskog porijekla, iz bal (h) kan, što znači velika majka. Druga bugarska teorija kaže da je Balkan izvedeno iz bugarskog nacionalnog imena, iz doba kad su se proto-Bugari doselili na Balkan, te da bal (h) kan znači u stvari bugarsko carstvo.
Po trećoj tezi region su nazvali Bugari u VII vijeku, kada je cijela oblast bila pod Prvim bugarskim carstvom. U bugarskom jeziku riječ "balkan" znači "planina". U Srbiji glavna teorija poziva se na jednu legendu, prema kojoj je planina Hem nazvana po tračkom tiraninu Hemu, koga je u dvoboju ubio Posejdonov sin Bizas, koji se smatra osnivačem grada Bizanta na Bosforu.
Po drugom kazivanju, Hem je sin boga Sjevernog Vjetra Boreje, najjačeg od svih vjetrova i personifikacija tračke planine. Bio je oženjen Rodopom, koja mu je rodila sina Hebra rijeka (Marica ili Hebar). Zbog svađe sa bogovima, oni su pretvoreni u planine.
Prema drugoj grčkoj legendi, planine su bile nazvane Hemske, nakon borbe Zeusa sa ogromnom zmijom Tifonom. U toku borbe Tifon je cijelu planinu bacio na Zeusa, koji je svojim munjama uspio da je odbije. Planinom je potom potekla krv, koja se na grčkom jeziku izgovara kao "hem", tako da su od tada planine poznate kao "krvave", tj. "hemske".
Poslije XV vijeka naziv Balkan sve više se koristi u izvorima evropskih diplomata, pisaca itd., uz dodatak da planinski vijenac Hem, pod kojim je nazivom poznat još iz antičkog doba, domaći žitelji nazivaju Balkanom. Najzad u zvaničnu upotrebu kao geografski pojam, Balkan, za evropske krajeve južno od Dunava i Save, uvodi Nijemac Johan Avgust Cojne (Johann August Zeune) 1809. godine. Zeune je želeo da i jugoistočni prostor evropskog kopna, analogno Pirinejskom i Apeninskom poluostrvu, dobije ime po glavnom planinskom masivu koje se na njemu prostire.
Naziv Balkan je preuzeo od francuskog geologa Amija Buea, koji je tako nazvao Staru planinu u Bugarskoj, iako se naziv Balkan ne odnosi na cijelu Staru planinu. Njegov prijedlog brzo je prihvaćen u naučnom i političkom svijetu, mada su već krajem XIX vijeka nastali predlozi da se umjesto Balkana kaže Jugoistočna Evropa. Navodno nauka o Balkanu balkanologija je osnovana u XVIII vijeku radi izučavanja društveno-političkih, kulturno-istorijskih, filozofskih, folklornih i drugih osobenosti Balkana.
(lifeandholiday.com)