Sve seobe književnika kojem su tokovi života omeli tokove literature

"Samo je Crnjanski od svih nas rođeni pisac", govorio je čak i vječiti rival Ivo Andrić, dok je sam Crnjanski tvrdio da su tokovi njegovog života omeli tokove njegove literature.

Dnas se navršava 120 godina od rođenja srpskog  književnik i jugoslavenskog diplomate, poznatog  kao jednog od najvećih ekspresionističkih pjesnika 20. vijeka. Na današnji dan 26. oktobra 1893. godine rođen je Miloš Crnjanski.

Istakao se kao pjesnik, pripovjedač, romansijer i publicista, a bavio se i likovnom kritikom.

-Život-

Miloš Crnjanski rođen je  u Crnogradu, u Mađarskoj, u osiromašenoj građanskoj porodici. Od 1896. odrastao u Temišvaru, u patrijarhalno-rodoljubivoj sredini koja će mu kult Srbije i njene prošlosti usaditi u dušu kao najdražu relikviju. Miloš Crnjanski je osnovnu školu završio u srpskoj vjeroispovednoj školi kod učitelja Dušana Berića u Temišvaru. Maturirao je u temišvarskoj gimnaziji kod katoličkih fratara pijarista.

Godine 1913. upisao je studije medicine u Beču koje nikada neće završiti.

Poslije propasti Austro-Ugarske i stvaranja Kraljevine SHS, Crnjanski odlazi u Zagreb, a zatim u Beograd, gdje se najduže zadržao. Godine 1919. u Beogradu se upisuje na Univerzitet gdje studira književnost i uređuje list "Dan". 1920. upoznaje se sa Vidom Ružić sa kojom će se 1921. i vjenčati. Iste godine Crnjanski sa Vidom odlazi u Pariz i Bretanju, a u povratku putuje po Italiji. 1922. je bio nastavnik u pančevačkoj gimnaziji, iste godine je stekao diplomu na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

Između 1923. i 1926. profesor je gimnazije u Beogradu i saradnik uglednog lista "Politika". Istovremeno, izdaje "Antologiju kineske lirike" i novinar je u listu "Vreme". 1927. u "Srpskom književnom glasniku" izlaze prvi nastavci njegovog romana "Seobe".

U periodu između 1935. i 1941. radi u diplomatskoj službi u Berlinu i Rimu. Po izbijanju Drugog svjetskog rata evakuisan je iz Rima i preko Madrida i Lisabona augusta 1941. odlazi u London. Poslije uspostavljanja druge Jugoslavije kao protivnik Tita i komunističke ideologije ostaje u Londonu i živi u emigraciji. Ovdje radi razne poslove. Knjigovođa je obućarske radnje Helstern na Bond stritu i raznosi knjige firme Hačards na londonskom Pikadiliju, dok njegova supruga šije lutke i haljine za robnu kuću Herods. Crnjanski usput stiče diplomu Londonsog univerziteta i diplomu za hotelijerstvo i menadžerstvo. Stanovao je od 1953. do 1965. u ulici Queens Court 155 u Londonu, o čemu svedoči spomen-ploča.

-Djela-

 Poezija

Lirika Itake (1918)

Odabrani stihovi (1954)

Lament nad Beogradom (1965)

Pripovjetke

Priče o muškom (1924)

Romani

Dnevnik o Čarnojeviću (1921)

Seobe (1929)

Druga knjiga Seoba (1962)

Roman o Londonu (1972)

Manje su poznata dva predratna romana Miloša Crnjanskog (preštampavana i poslije rata) - "Kap španske krvi" i "Suzni krokodil" (nedovršen i nesigurnog autorstva). Njegovo učešće u stvaranju i objavljivanju kontroverznog romana "Podzemni klub" je sporno. U posljednje vrijeme su sve vidljivija nastojanja da se djelo "Kod Hiperborejaca" (žanrovski teško odredivo) stavi u ravnopravan položaj sa ostalim njegovim velikim romanima. Rukopis prvog romana Miloša Crnjanskog "Sin Don Kihotov" nažalost je izgubljen. (Pisac ga je bio poslao časopisu "Brankovo kolo".)

Drame

Maska (Miloš Crnjanski) (1918)

Konak (1958)

Nikola Tesla

Pored toga, objavio je nekoliko knjiga reportaža i dvije antologije lirike istočnih naroda.

"... I, mesto da se klanjam Mesecu, toskanskom,

što u reci, rascvetan kao krin, blista,

znam da ću, ovog proleća, zakašljati ružno

i vidim vitak stas, preda mnom, što se roni,

verno i tužno,

senkom i korakom, kroz vodu što zvoni,

u nebesa čista.

I, tako, već slutim

da ću, skoro, dušu sasvim da pomutim.

I, tako, već živim,

zbunjen, nad rekama ovim, golubijski sivim..." 

-Citati-

  "Život se ne mijenja ,on prolazi." 

 "Ne,ne postoji nikakva zajednica ljudi.Priča je to.Postoji samo samoća čovjeka." 

 "Nada je najviši stepen mudrosti u ljudskom životu." 

  "Oni, koji ne umiju da se pretvore u glumca – u svom životu – ostaju ostrva." 

  "Ja vidim da će doći jedno bolje stoljeće. Ono uvijek dolazi."

  "Osjetih, jednog dana, svu nemoć našeg života i zamrženost naše sudbine. Vidio sam da niko ne ide kuda hoće i primjetio sam veze, do sada ne posmatrane."

  "Nije ljubav Bog, ni životinja, ni ludilo; magla, magla krvi mladosti i neba. Zavija sve, te je drago živjeti. No magla ostaje vječito teška, puna slasti i bola i vezana sa nebom."  

 "Rađanja su,zvijezde u jezerima, nemoćan sjaj u životu. A suzan pogled mlade majke, slab, kao ruža u ćupu željeznom." 

Na kraju poslušajte šta je ovaj pjesnik rekao o književnim djelima i književnim temama: