SJEĆATE LI SE OVE SLIKE? Evo čemu su služile šare na vašim malim ekranima

Vjerovatno oni malo stariji pamte, a mlađi se prisjećaju onih trenutaka kad dođe do prekida programa, začuje se užasavajuće pištanje, a na ekranu televizora pojave se neobični šareni kvadrati, pravougaonici i štrafte.

Znate li čemu je to zaista služilo?  

Mnogi su mislili da čelnici televizije ne žele da nešto vidimo pa zato to puštaju, međutim, znate li čemu to zaista služi?

Raznobojne forme u krugu, kvadratićima, pravougonicima i štraftama koje prati jednolično pištanje zovu se test karta ili test šablon. Ovaj televizijski test signal uglavnom se emituje u trenucima kada je transmiter aktivan ali ne emituje program - dakle, uglavnom na početku i na kraju emitovanja, u doba kada televizijski program nije emitovan 24 sata.

Šare uglavnom prati i pištanje, jednolični sinusni ton, mada su neke televizijske stanice u pozadini test karte puštali i radio signal ili instrumentalnu muziku.

Ovakve test kartice korišćene su od samih začetaka televizije. Isprva su to bile stvarne kartice u koje je uperivana kamera, a glavni cilj bili su uparivanje kamera i kamkordera i kalibracija signala. Ovih dana se za to koriste generatori za test signala koji ne zahtevaju prisustvo kamere. Digitalno izrađene test karte omogućavaju svima (i gledaocima i televizijskim stanicama) da podese svoju opremu kako bi dobili optimalan kvalitet slike.

Krug je bio tu zbog podešavanja linearnosti u doba dok su se u televizorima koristile elektronske cijevi.

Test karte uglavnom sadrže određen set šara koji omogućava televizijskim kamerama i gledaocima da adekvatno podese sliku na svojim uređajima. Centralni dio test karte bile su takozvane SMPTE trake u različitim bojama i to sa lijeve na desnu stranu, redom: bijela, žuta, cijan, zelena, magenta, crvena i plava. Uz te boje, tu se nalaze i različite nijanse crne koje omogućavaju da se jačina svjetla i kontrast na ekranima podese što bolje.

Najpoznatija test karta napravljena je 1966. godine u laboratoriji kompanije Filips.Sadržaj i formu ovog šablona osmislio je inženjer Fin Hendil uz pomoć glavnog inženjera Erika Helmera Nilsena. Hendil je, sa svojim inženjerskim timom, napravio i opremu koja će generisati šablon nazvan - "Philips PM5544".

Ovakva test karta korišćena je u Velikoj Britaniji, Kanadi, Sjedinjenim Američkim Državama, na Filipinima, u Mjanmaru, Južnoj Koreji, Tajvanu, Japanu, Australiji, Španiji... a mi se dobro sjećamo, čak i sa nostalgijom, da je korišćena i na današnjem Javnom servisu.