U 103 godini: Umrla žena koja je Staljinu prenijela Titovo historijsko "Ne"

Partizanka i diplomata, Dragica Srzentić, koja je 1948. godine u Moskvu odnijela čuveno pismo Josipa Broza Tita Staljinu, preminula je prije tri dana u 103. godini.

O njoj, njenom životu, slavnim revolucionarnim danima, godinama robovanja kada je bila proglašena za državnog neprijatelja, snimljen je i film "Jedna žena - jedan vijek", reditelja Želimira Žilnika, pišu Novosti.rs. 

Više puta tokom dugog života, Dragica je isticala da nije znala sadržaj pisma, kao ni to da se u njemu krilo historijsko "ne" Staljinu. U Ministarstvu vanjskih poslova, u kojem je tada radila, rečeno joj je da bude spremna da otputuje i da je poruku tada predala ambasadoru Jugoslavije u SSSR Vladimiru Popoviću. Zatim se vratila u Beograd s odgovorom Staljina i Vjačeslava Molotova, ali kaže, da je sadržinu poruke koju je nosila u Moskvu saznala mnogo kasnije. 

"Odgovor iz Moskve predala sam maršalatu za Tita koji je to pismo u prvom redu dao samo vrhu partije, a ne svim ljudima", govorila je Dragica Srzentić. 

"Kasnije sam saznala šta piše i bilo mi je žao zbog toga, jer sam smatrala da nemaju pravo da napadaju Ruse koji su oslobodili Beograd i svoje kosti ostavljali ovdje. Mi ne bismo uspjeli sami da oslobodimo Beograd." 

Ubrzo je donijeta Rezolucija Informbiroa i iako je nije prihvatila, zasmetala joj je medijska hajka koja se u jugoslovenskim medijima vodila protiv Crvene armije i Sovjetskog Saveza, što joj je kao komunisti smetalo, pa se usudila da to kritikuje. Baš zbog stavova o Rusima i otvorenim neslaganjima, bila je proglašena državnim neprijateljem i osuđena 1951. na 10 godina zatvora, u kome je provela strašne četiri i po godine. Tada je bio uhapšen i njen suprug Vojo Srzentić, koji je prije toga radio kao savjetnik Envera Hodže. 

Dragica Srzentić rođena je 19. novembra 1912. godine u istarskom selu Sovinjak, kod Buzeta. Pamtila je osam država - Austrougarsku, Kraljevinu Italiju, Kraljevinu SHS, predratni Beograd u koji je došla sa 17 godina, u lijevoorijentisane intelektualne krugove ... 

Tokom boravka u zatvoru, izgubili su posao i stan, a bila su im oduzeta i sva odlikovanja, pa su po izlasku iz zatvora otišli da žive u Ulcinj, u suprugovoj porodičnoj kući. Povratak im je pomogao Svetozar Vukmanović Tempo, u čijem se štabu Dragica borila u Drugom svjetskom ratu. Mnogo decenija kasnije rehabilitovani su odlukom Okružnog suda u Beogradu, a sudska presuda iz 1951. poništena je februara 2007. godine. 

Kremacija i ispraćaj Dragice Srzentić bit će 5. novembra na Novom groblju, a po njenoj želji urna s pepelom bit će položena u porodičnu grobnicu u Ulcinju, pored groba njenog supruga. 

"Ispraćaj je zakazan za slijedeću nedjelju, jer se čeka da dođe njen bratanac iz Istre Dario Vitolović", rekla je Borinka Golubović, koje je posljednjih godina brinula o Dragici. 

"Doći će i familija njenog supruga iz Crne Gore. Posljednjih godina dolazile su joj u posjetu najčešće kuma i snaha iz Beograda, a obilazio je i reditelj Želimir Žilnik. On je najviše znao o njenom životu i njenoj burnoj sudbini." 

Među porodičnim prijateljima bio je i Ivan Klajn, sin Huga Klajna, za koga je Dragica govorila i u intervjuu da je među rijetkim ljudima koji su joj pomogli u najtežim godinama, po izlasku iz zatvora.