Šta izbor posljednjeg obroka otkriva o krivici osuđenih na smrt
Šta se može zaključiti iz poslednjeg obroka koji izaberu osuđenici na smrt? Potencijalno mnogo toga.
Na primjer, uzmimo slučaj Rickyja Raya Rectora, osuđenog na smrt za ubistvo policajca 1981. godine u Arkanzasu. Poslije ovog incidenta, Rector je pucao sebi u glavu i zadobio oštećenja mozga. Kad je došlo vrijeme za pogubljenje, 1992. godine, Rector je izjavio da će parče pite koja mu je poslužena sačuvati „za kasnije". Pravnici i predsjednički kandidati (tokom prve Clintonove kampanje) kasnije su diskutovali o tome da li je Rector bio legalno pri čistoj svijesti da bi se kazna izvršila. Da li se samo šalio da će ostaviti parče pite za kasnije, ili zaista nije razumio da će ga pogubiti?
Ali izbor posljednjeg obroka može da kaže nešto važno o osuđenom na smrt: da li misle da su krivi ili ne. Istraživanje Univerziteta Cornell nedavno je ukazalo na to da osuđenici koji smatraju da nisu krivi čak tri puta češće odbijaju poslednji obrok od onih koji su krivicu priznali. Također, oni koji priznaju krivicu traže za trećinu kaloričnije obroke od onih koji drže da su nevini.
Kevin Najfin, prvopotpisani autor ove studije objavljene u žurnalu Laws, smatra da je uzrok „komfor" koji se oseća u slučaju priznanja krivice.
„Ljudi koji se nalaze pred pogubljenjem zbog zločina koji ne smatraju su počinili po svemu sudeći nemaju neki apetit, bar u poređenju sa osatkom uzorka. Dok se oni koji prihvate krivicu do neke mjere pomire sa sudbinom", kaže on. Jedan zatvorenik koji je rekao da „mirne duše" ide na izvršenje kazne, Najfin zaključuje da mu je upravo prihvatanje krivice omogućilo da uživa u poslednjem obroku.
Najfin i njegove kolege ispitali su slučajeve 247 osuđenika pogubljenih u SAD između 2002. i 2006. godine, te zaključili da se preko 90% onih koji su krivicu priznali odlučuje za poslednji obrok. Približno 70% onih koji su krivicu poricali do kraja odlučilo se za isti korak. Od onih koji se nisu izjasnili po prirodi svog zločina, poslednji obrok je htjelo njih 85%.
Naravno da je i većina osuđenih koji tvrde da su bili nevini prihvatila poslednji obrok, čovjek mora da jede.
U većini slučajeva, ne može se pouzdano znati da li su pogubljeni zaista bili nevini – protiv nekih od njih postojali su veoma ubjedljivi dokazi. Najfin ne tvrdi da bi izbor posljednjeg obroka trebalo razmatrati u legalnom smislu, mada nije ni daleko od te teze: „Važno je imati u vidu izbor posljednjeg obroka osuđenih na smrt da bi se retroaktivno procijenili procesi koji su do njihovih egzekucija doveli," piše on. „Ovaj presjek zakonskih istraživanja i hrane [u nekim slučajevima] zahtijeva da se pitanju hrane u zatvorima priđe iz integrisanog, multidisciplinarnog pravca."
Neki ljudi su se ovim pitanjem već pozabavili. Dokumentarac „Posljednja večera" iz 2005. tvrdi da „postoji korelacija između odbijanja poslednjeg obroka i posthumnog osporavanja smrtne kazne."
U nekim slučajevima, statistički podaci ne bi ni bili dostupni. Otkako je Lorens Rasel Bruer (poznat po tome što je miljama vukao izvijesnog crnca iza kamiona) zatražio apsurdnu količinu hrane a zatim odbio da je pojede, Teksas je promijenio svoje propise pa sada osuđenima na smrt ne dozvoljava izbor posljednjeg obroka. „Osuđenicima pred izvršenjem će se služiti ista vrsta obroka kao i ostalima na njihovom odjeljenju," najavio je Bred Livingston u ime ministarstva pravde Teksasa 2011., nedugo pošto je ova odluka bila donijeta. Teksas je, ne zaboravimo, prije par godina pogubio stranog državljanina uprkos protivljenju ostatka sveta.
Često se ispostavi da oni koji do samog kraja tvrde da su nevini zamijeraju svom zatvoru. Elias Sirijani pogubljen je 2005. u Sjevernoj Karolini zbog ubistva svoje supruge. Prije izvršenja kazne rekao je samo: „Od vas neću nikakav obrok." Najfin ističe da „ako uzmemo da prihvatanje tradicionalne ponude posljednjeg obroka sugeriše neku vrstu prihvatanja samog pogubljenja, logično je da ljudi koji ne misle da su krivi ne žele ni taj poslednji obrok."
Neki samo žele poslednju šansu da sistemu pokažu srednji prst.
(Motherboard)