Zašto Španci imaju dva prezimena

Španija i Portugal su jedine dvije europske zemlje u kojima se djeca po rođenju upisuju sa dva prezimena. Zapravo su, u cijelom svijetu, samo zemlje u kojima se  govori španski jezik ostale vjerne običaju da se sačuvaju prezimena i oca i majke, iako se često dešava da se jedno od prezimena izgubi u nadolazećim generacijama. U Španiji je ova tradicija veoma ukorijenjena u administrativnom smislu, ali je i nešto veoma uobičajeno, što koristimo svaki dan. Uprkos tome, u većini stranih zemalja na Špance koji putuju sa dva prezimena u pasošu se gleda kao na neki kuriozitet, pogotovo ako je jedno od ta dva prezimena složeno (sastoji se od dva). Običaj da se   zadržava majčino prezime je relativno nov, datira približno s kraja 19. stoljeća kada je upisivanje dva prezimena djeteta postalo veom rašireno na području Španije, da bi se na kraju i ozakonilo. Ukratko, djeca Španaca, za razliku od druge djece, tradicionalno imaju dva prezimena. I, iako je ova tradicija nalagala da se prezime oca stavlja prvo (odmah poslije imena), danas je, kada se dijete upisuje, moguće odlučiti koje prezime želimo da bude prvo. Dakle, jednom izabran red prezimena primjenjuje se na sve naredne potomke (koji su od istog oca). Pored toga, u Španiji je moguće kreirati složeno prezime (najčešće sa crticom između), tako da se nijedno od prezimena ne izgubi u nadolazećim generacijama. Ako je tako u Španiji, kako je onda u ostatku svijeta? U mnogim zemljama Srednje Evrope u trenutku sklapanja braka se bira porodično prezime, koje je obično muževljevo, ali ponekad je moguće izabrati ono od supruge ili kombinirati oba. To je onda prezime koje koriste i roditelji i djeca.

To bi npr. bio slučaj u Austriji, Njemačkoj ili u Švicarskoj. U drugim slučajevima, npr. u Italiji, žene zadržavaju svoje prezime, iako djeca dobivaju samo jedno tradicionalno, ono očevo, mada je danas moguće birati između prezimena bračnog para. U Europi, jedina zemlja, pored Španije, u kojoj se djeca upisuju sa dva prezimena je Portugal, gdje se obično prezime majke upisuje prvo, barem na papiru, iako se za “glavno prezime” uzima ono od oca i prenosi na naredne generacije. Još jedan od iznimnih slučajeva je onaj poznat kao “patronimio” - npr. na Islandu, gdje se održao stari sistem nordijske tradicije, koji se izgubio u drugim skandinavskim zemljama, a to je da je prezime koje se prenosi na djecu kombinacija očeva prezimena sa sufiksom “son” ili “dottir” (u zavisnosti da li je potomak sin ili kćer), i to se prevodi kao “sin od”, odnosno “kći od”. Neka od danas popularnih prezimena u Španiji potiču iz tog sistema, iako se nije održao. To bi npr. bila prezimena Sanchez i Fernadnez – što bi u to doba značilo “sin Sancha” ili “sin Fernanda”