Kako se čovjek zarazi antraksom?

Šta je ANTRAKS?

Antraks ili bedrenica je zarazna bolest životinja, koja se na čovjeka prenosi kontaktom sa životinjama ili njihovim proizvodima. Najčešće obolijevaju koze i ovce, zatim goveda i konji, dok su svinje i psi manje skloni infekciji. Bolest je rasprostranjena u čitavom svijetu, a kod ljudi se najčešće javlja kao profesionalno oboljenje stočara, veterinara, mesara, kožara i uopšte ljudi koji dolaze u dodir sa životinjskim prerađevinama. 

Koji su UZROCI?

Uzročnik antraksa je štapićasta bakterija Bacillus anthracis, koja se u organizmu nalazi u vegetativnom obliku, a u nepovoljnim uslovima izvan organizma se nalazi u obliku spore. Spore ove bakterije mogu preživjeti na tlu i u životinjskim produktima desetljećima. Najčešće se životinje zaraze sporama koje se nalaze na tlu.

Kako se čovjek može zaraziti antraksom?

Čovjek se može zaraziti kroz kožu, nakon konzumiranja zaražene hrane ili udisanjem spora, pa tako nastaju kožni oblik koji je najčešći, plućni antraks ili crijevni oblik antraksa. Da bi se razvio plućni antraks, potrebno j eudahnuti nekoliko hiljada spora. Nekada su od plućnog antraksa obolijevali radnici koji su prerađivali vunu, dok se crijevni oblik antraksa može se javiti ako se konzumira zaraženo meso.

Koji su SIMPTOMI?

Simptomi se razlikuju po tome kako se osoba zarazila. Najčešći put zaraze je kroz kožu, prilikom čega se na koži javlja crveno-smeđa kvržica koja svrbi. Nakon nekoliko dana oko nje razvije se crvenilo i želatinozna oteklina, a nakon toga u središtu se razvije otvoreni čir iz kojeg izlazi sukrvica. Na tom mjestu stvori se crna krasta (otuda naziv "crni prišt"). Također, mogu se javiti malaksalost, bolovi u mišićima, glavobolja, povišena temperatura i povraćanje.

Koje su VRSTE ANTRAKSA?

Oblici antraksa

Kožni oblik antraksa ili bedrenice nastaje samo kod čovjeka nakon prodora bacila ili spora u kožne abrazije. Ovdje se bacili umnožavaju i na koži dolazi do postupnih promjena, dok se ne stvori tamna pustula s izraženim crnim centrom (crni prišt, pustula maligna). Spore kliju u tkivu, a sam rast vegetativnih oblika očituje se u stvaranju želatinoznog edema i kongestije. Može se javiti lokalna limofodenopatija, ponekad uz malaksalost, mialgije, glavobolju, vrućicu i povraćanje.

Plućni antraks nastaje aerosolom, nakon inhalacije spora, a često se događa prilikom sortiranja vune, prerade konjske strune za četke ili sušenjem skinute kože bolesnih životinja. Početni simptomi su podmukli i oponašaju gripu. Temperatura raste, a kroz nekoliko dana razvija se teški respiacijski distres praćen cijanozom, šokom i komom. Mogu se razviti i hemoragični meningoencefalitis i/ili crijevni antraks.

Crijevni antraks nastaje nakon ingestije nedovoljno termički obrađenog mesa. U crijevnom antraksu oslobođeni toksin izaziva hemoragičnu nekrozu koja se širi na drenirajuće mezenterične limfne čvorove. Slijedi sepsa s mogućim letalnim toksičnim djelovanjem.

LIJEČENJE

Provodi se agresivnom antibiotskom terapijom. Koriste se antibiotici ciprofloksacin, penicilin G, tetraciklin, na koje je bakterija najosjetljivija, te rjeđe još i eritromicin, gentamicin i kloramfenikol,
Svaka uginula životinja bi se trabala spaliti ili duboko zakopati, da se izvor spora u prirodi reducira na minimum. Kod čovjeka, prvencija znači izbjegavanje zaraženih sisavaca, antibiotska profilaksa u slučaju sumnje na ekspoziciju sporama i eventualno, cijepljenje.