Schmidt o Daytonu: Nije savršen mir, ali je bolji od novog nasilja
Visoki predstavnik u Bosni i Hercegovini Christian Schmidt oglasio se povodom tridesete godišnjice Dejtonskog mirovnog sporazuma, trenutka koji, kako je rekao, ima prelomni značaj u zajedničkoj historiji Bosne i Hercegovine.
„Ovaj dokument, potpisan nešto kasnije – 14. decembra 1995. u Parizu – pokazao se kao temelj za mirnu i zajedničku budućnost Bosne i Hercegovine. Mirnu zajedničku budućnost! Sjetimo se u ovom trenutku onih za koje je dejtonski prekid vatre došao prekasno. Nikada ih ne smijemo zaboraviti i s poštovanjem i tugom ih oplakujemo“, kazao je Schmidt.
Podsjetio je da su prije trideset godina, u Dejtonu u američkoj saveznoj državi Ohajo, oni koji su sjedili za pregovaračkim stolom postigli ono što je tada izgledalo nemoguće – okončali su brutalan rat koji je odnio oko stotinu hiljada života i prisilio još dva miliona ljudi da napuste svoje domove.
„Zahvalni smo svima koji su svojim naporima pomogli da se otvore vrata miru, pod vodstvom velikog američkog diplomate Richarda Holbrookea. To nije bio savršen mir, ali je bio daleko bolji od ponovnog nasilja i neprijateljstava koja su ostavila duboke rane i traume. S postignutim dogovorom utihnulo je oružje“, dodao je.
Schmidt je naglasio da su dejtonski pregovori dokazali kako dijalog, kompromis i međunarodna podrška mogu omogućiti da na kraju prevlada mir.
„Dejtonski okvir nije samo zaustavio rat. On je osigurao temelj za trajni mir, stabilnost i napredak Bosne i Hercegovine. Ali Dejton je ujedno bio i izazov – on zahtijeva aktivno učešće i opredjeljenje svih građana BiH, a posebno njihovih političkih predstavnika“, istakao je.
Dodao je da se više od milion izbjeglica i raseljenih osoba vratilo u svoje domove, da je infrastruktura u velikoj mjeri obnovljena, a da su reforme provedene unutar dejtonskog okvira ojačale političku, monetarnu, finansijsku i fiskalnu stabilnost. Istovremeno su, kaže, reforme doprinijele vladavini prava, jačanju funkcionalnosti institucija i stvaranju povoljnijeg poslovnog okruženja.
„Dok obilježavamo ovu godišnjicu, potvrdimo još jednom naše zajedničko opredjeljenje i odgovornost prema principima utvrđenim Dejtonskim mirovnim sporazumom – državnom suverenitetu, teritorijalnom integritetu, političkoj nezavisnosti i budućnosti u kojoj svi građani, bez diskriminacije, imaju mogućnost da samostalno odlučuju, poštujući principe vladavine prava i ljudskih prava“, zaključio je visoki predstavnik.
Na današnji dan postignut Dejtonski sporazum
Opšti okvirni sporazum za mir u Bosni i Hercegovini, poznat kao Dejtonski mirovni sporazum, dogovoren je 21. novembra 1995. godine u vojnoj bazi Wright-Patterson kod Dejtona, u američkoj saveznoj državi Ohajo.
Nakon trosedmičnih pregovora, koji su počeli 1. novembra, sporazum su parafirali tadašnji predsjednik Republike BiH Alija Izetbegović, predsjednik Hrvatske Franjo Tuđman i predsjednik Srbije Slobodan Milošević.
Sporazum je parafiran u prisustvu tadašnjeg američkog državnog sekretara Warrena Christophera, dok su glavni američki posrednici bili Richard Holbrooke i general Wesley Clark.
Dejtonski mirovni sporazum je zvanično potpisan 14. decembra 1995. godine u Parizu, čime je i formalno okončan rat u Bosni i Hercegovini.