Srbija na nogama, nova strategija blokada potpuno zbunila policiju

Valovi građanske neposlušnosti, na koje je pozvao studentski pokret tokom masovnog protesta u subotu u Beogradu, uz zahtjev za raspisivanje prijevremenih izbora, šire se u ponedjeljak Srbijom kroz brojne blokade u koje su se uključile hiljade građana, blokirajući saobraćajnice i raskrsnice.

Blokade koje su počele u nedjelju, kao znak protesta zbog hapšenja osmero studenata, policija je u ponedjeljak pred zoru uklonila bez upotrebe fizičke sile. Ipak, društvenim mrežama proširila se snimka na kojoj se četiri policijska kombija – tzv. „marice“ – u formaciji zalijeću velikom brzinom prema okupljenim građanima, primoravajući ih da se razbježe s ulice.

Istovremeno su nastavljena hapšenja zbog navodnog ometanja javnog reda, pripreme rušenja ustavnog poretka i sprečavanja policije u vršenju dužnosti. Prema podacima koje su objavili studenti, samo u ponedjeljak je uhapšeno više od 30 njihovih kolega.

Građanske inicijative ProGlas i Slobodne organizacije Srbije (SOS) oštro su osudile policijsku brutalnost nad građanima nakon subotnjeg protesta, navodeći da val hapšenja, koji je pretežno usmjeren protiv studenata, „potvrđuje da je režim Aleksandra Vučića prešao u fazu vladavine otvorenim nasiljem“.

Tokom poslijepodneva nastavile su se povremene blokade u centru Beograda i Zemuna, a do večernjih sati protesti su se proširili na više beogradskih naselja, kao i na gradove širom Srbije – Novi Sad, Niš, Čačak, Šabac, Valjevo, Kruševac, Užice, Kragujevac, Zrenjanin, Smederevo, Suboticu, Rumu, Pančevo, Gornji Milanovac...

Strategija demonstranata je tzv. "disperzivna blokada", kojom nadmudruju policiju – čim ih snage reda sklone s jedne lokacije, oni se sele na drugu ili postavljaju nove barikade. Ponekad jednostavno prelaze ulicu na pješačkom prijelazu, neprekidno i u grupama, zaustavljajući tako saobraćaj.

Studenti su putem društvenih mreža pozivali učesnike da reaguju nenasilno na prisustvo policije, da povećavaju broj lokacija i stalno ih mijenjaju, kako bi policiji zadavali više posla – nerijetko navodeći snage reda da, postavljanjem kordona, zapravo preuzmu blokadu.

"Ovo nije represija policije, nego represija cijelog državnog aparata nad građanima," poručio je aktivista Predrag Voštinić iz građanske organizacije Lokalni front iz Kraljeva.

Danas je, kako tvrde studenti, stigla dojava o bombi na Fakultetu tehničkih nauka u Novom Sadu, koji su držali u blokadi – zgrada je evakuirana, a sa protesta su se čule optužbe da vlast „vrijeđa zdrav razum građana“.

Protestanti podsjećaju da je slična navodna prijetnja bombom bila razlog zbog kojeg je državna željeznica otkazala sve putničke vozove uoči masovnih skupova 15. marta i 28. juna – kako bi se ljudima onemogućio dolazak na proteste.

"Našu djecu tjeraju s ulica i fakulteta, a svoje pristalice mjesecima plaćaju da sjede u šatorima u Pionirskom parku (ispred Vučićevog kabineta) i ispred Skupštine Srbije, gdje je još od aprila obustavljen saobraćaj. Licemjerstvo nije prava riječ – ovo vrijeđa zdrav razum," rekao je jedan od demonstranata, koji se predstavio kao prosvjetni radnik.

"Sve institucije su zarobljene – ostaje samo ulica," rekao je jedan od učesnika večerašnjeg protesta u Kraljevu, gdje je blokiran most preko Ibra.

Komentarišući sve češća hapšenja studenata i građana, dodao je:

"Nema toliko zatvora koliko ima nezadovoljnih ljudi – i biće ih sve više."