Ko su ruski „gospodin i gospođa Smit“?

Manje od nedjelju dana nakon što su švedski zvaničnici uhapsili ruski par Sergeja Skvorcova (59) i Elenu Kulkovu (58) zbog sumnje da su ruski špijuni, istraživački novinari Belingketa otkrili su da se iza njih krije mnogo zamršenija obavještajna mreža. Naime, u istoj moskovskoj zgradi u kojoj im je registrovano prebivalište živi još nekoliko visokopozicioniranih službenika GRU, ruske vojne obavještajne službe, koji već godinama vrše operacije po Evropi.

Špijunski bračni par je uhapšen 22. novembra u Stokholmu. Njih dvoje od 1997. godine žive u Švedskoj i pored ruskog imaju i švedsko državljanstvo. Prema optužnici Okružnog suda u Stokholmu, osumnjičeni su špijunirali od 2013. godine.

Zajedno sa ćerkom su vlasnici stana u Moskvi u ulici Zorge 36, ali je nejasno da li je par ikada živio tamo, piše Nova.rs.

Zgrada puna najopasnijih špijuna
Zanimljivo je da upravo u svakom stanu ove zgrade žive ruski obavještajci, i to ne bilo kakvi već neki od najmoćnijih.

Prema saznanjima Belingketa, njihov komšija je i general-major GRU Denis Sergejev (pravo ime: Sergej Fedotov), navodni učesnik u trovanju dvostrukog špijuna Sergeja Skripalja i njegove kćerke koji su pronađeni bez svesti na jugu Engleske. Sergejev je takođe navodno bio umiješan u trovanje novičokom bugarskog biznismena Emilijana Gebreva 2015. godine.

U istoj zgradi živi general-major Andrej Averjanov, načelnik jedinice GRU 29155, poznate po likvidacijama u inostranstvu. Averjanov je, između ostalog, bio komandant operacije koja je izazvala eksplozije u skladištima municije u češkoj Vrbetici 2014. godine. U toj operaciji su učestvovali i navodni službenici GRU, poznati po imenima Aleksandar Petrov i Ruslan Boširov.

Pored toga, u zgradi se nalazi general-major Andrej Ilčenko, koji je odgovoran za višestruke kampanje dezinformisanja. Na primjer, prema izvorima iz ruske publikacije Insajder, Ilčenko je nadgledao saradnju između bivše novinarke Raša Tudeja Jane Jerlašove i holandskog državljanina Maksa van der Verfa.

Njih troje su, pretvarajući se da su dio istraživačke ekipe Bonanza Medija, širili lažne vijesti o Mazaija Erlejnsu i kobnom letu 17. Riječ je o međunarodnom letu malezijske avio-kompanije na relaciji između Amsterdama i Kuala Lumpura. Avion na ovom letu se u istočnom dijelu Ukrajine, koji je pod kontrolom proruskih separatista, srušio 17. jula 2014. Poginulo je svih 280 putnika i 15 članova posade. Postoje sumnje da je avion oboren.

Nakon što je Insajder objavio izvještaj o propagandnom uticaju Lumpura, policija je pretresla stan glavnog i odgovornog urednika tog lista Romana Dobrohotova u okviru slučaja koji se odnosi na klevetu. Dobrohotov je pobjegao iz Rusije ubrzo nakon toga.

Pored moćnih komšija, špijunski bračni par bio je u kontaktu i sa švedskim obavještajcima. Ispostavilo se da je ćerka para dijelila stan sa sinom bivšeg visokog zvaničnika MUST-a, švedske vojne obavještajne i bezbjednosne službe.

Ruski „gospodin i gospođa Smit“
Ovaj par našao se u centru pažnje evropske javnosti nakon više nego spektakularnog hapšenja. Naime, švedski mediji su citirali svjedoke koji su opisali kako se elitna policija spuštala iz dva helikoptera Blek Hok kako bi uhapsila par koji je navodno špijunirao za Rusiju. Upad u vilu ruskog para u šest ujutru u bogatoj oblasti na ostrvu Varmdo u blizini švedske prijestolnice, šokirao je mještane. Svima je djelovalo da su Sergej i Elena iz Moskve normalan par, kao i svaki drugi, a ovaj slučaj posebno je šokirao njihove komšije.

Kako su kasnije prenijeli britanski mediji, uhapšeni su muž i žena Sergej Skvorcov (59) i Elena Kulkova (58). Njihova imena su potvrdili i ruski centar za dosije i švedski Ekspresen. Ističe se da je par u Švedsku stigao krajem 1990-ih.

Skvorcov, koji je u pritvoru, optužen je da je najmanje deset godina obavljao „nezakonite špijunske aktivnosti“. Navodi se da mu je pomagala Kulkova. Ona je puštena uz kauciju, a oboje su negirali optužbe koje im se stavljaju na teret.

„Jedan od privedenih osumnjičen je za otežane nezakonite obavještajne aktivnosti protiv Švedske i teške nezakonite obavještajne aktivnosti protiv strane zemlje. Drugi je osumnjičen za pomaganje i podržavanje”, navodi se u saopštenju policije.

Inače, par navodno ima nekoliko kompanija u Švedskoj – bavili su se brodskom i avionskom opremom, IT uslugama i kao i komercijalnim projektima. Švedski obavještajci tvrde da je Sergej počeo obavještajne aktivnosti protiv SAD 2013. godine, a protiv Švedske 2014. godine.