NA ŠTA UKAZUJU POVIŠENI, A NA ŠTA SNIŽENI LEUKOCITI: Kad je stanje opasno i kad se trebate javiti doktoru?

Leukociti su bijela krvna zrnca sa ulogom prve linije odbrane našeg organizma od štetnih „napadača“. Njihove povišene i snižene vrijednosti mogu da budu prolaznog karaktera, ali i razlog za zabrinutost.

Kada su leukociti i njihove vrijednosti povišene, a zašto mogu da budu niske

Ako nam analize pokažu povišene vrijednosti leukocita, do toga može da dođe usljed više razloga. Neke od njih su: jaka reakcija imunološkog sistema u cilju uništavanja infekcije, fizički ili emocionalni stresi, ali i određene vrste karcinoma. Trudnoća takođe dovodi do povišenog nivoa belih krvnih zrnaca, jer imaju tendenciju rasta od prvog do trećeg trimestra. Takođe, leukociti rastu u periodu nakon samog porođaja, zbog ozbiljnog stresa kome je tijelo izloženo.

Sa druge strane, manji broj bijelih krvnih zrnaca može da bude signal da neka povreda ili bolest uništava ćelije brže nego što ih tijelo pravi (proizvodi). Takođe, moguće je i da ih samo tijelo ne proizvodi dovoljno. U nekim slučajevima, fluktuacija u nivou bijelih krvnih zrnaca ne izazove nikakve simptome.

Leukociti, vrste bijelih krvnih zrnaca i funkcija

Leukociti čine oko 1 odsto svih krvnih zrnaca i neophodni su za pravilno funkcionisanje imunološkog sistema. Koštana srž ih kontinuirano proizvodi, a praktično se „čuvaju“  miruju u krvi i limfnom sistemu sve dok nisu neophodni za borbu protiv infekcije ili neke bolesti.

Postoji više vrsta leukocita, a svaka od njih ima svoju funkciju. Većina ljudi proizvodi oko 100 milijardi bijelih krvnih zrnaca svakog dana. Obično ima između 4.500 i 11.000 bijelih krvnih zrnaca u svakom mikrolitru krvi, iako taj broj može da varira u zavisnosti od pola, starosti i rase.

Vrste leukocita su:

limfociti (krucijalin su za proizvodnju antitela koja pomažu tijelu da se brani od bakterija, virusa i drugih opasnosti)
neutrofili (bijela krvna zrnca koja uništavaju bakterije i gljivice)
bazofili (upozoravaju telo na infekcije lučenjem određenih supstanci u krvotok, primarno za borbu protiv alergija)
eozinofili (odgovorni za uništavanje parazita, ali i ćelija raka, i dio su alergijske reakcije)
monociti (služe za napad i razbijanje klica ili bakterija koje ulaze u tijelo).

Lukocitoza – povišen nivo leukocita

Skok vrijednosti, odnosno nivoa bijelih krvnih zrnaca poznato je kao leukocitoza. Obično se javlja kao odgovor organizma na sljedeća stanja:

-infekcija
-imunosupresija
-korišćenje lijekova (kortikosteroidi)
-poremećaj koštane srži ili imunološkog sistema
-određene vrste raka (akutna ili hronična limfocitna leukemija)
-upala
-povreda ili operacija
-emocionalni stres ili trauma
-genetska ili naslijedna stanja i bolesti
-trudnoća
-pušenje
-gojaznost
-alergijske reakcije
-prekomjerno vježbanje.

I neka respiratorna stanja kao što su veliki kašalj ili tuberkuloza, mogu da budu uzrok povišenog nivoa bijelih krvnih zrnaca.

Na šta ukazuje visok nivo monocita, eozinofila i drugih vrsta leukocita

U nekim slučajevima, bivaju pogođena sva naša bela krvna zrnca. Ponekad, međutim, neki ljudi imaju specifične oblike poremećaja u kojima biva zahvaćena samo jedna vrsta leukocita.

Visok nivo monocita može da bude pokazatelj hronične infekcije, autoimunog ili nekog poremećaja krvi ili karcinoma. Ako postoji povišeni nivo limfocita, stanje je poznato kao limfocitna leukocitoza. Može da nastane kao rezultat virusa ili infekcije, ali i bolesti kakva je tuberkuloza, neki specifični limfomi ili oblici leukemije.

Visoki neutrofili dovode do neutrofilne leukocitoze. To stanje je normalan imuni odgovor na događaje kakvi su infekcija, povreda, upala, korišćenje nekih lijekova i pojedinih vrsta leukemije. Visoki nivoi bazofila se mogu javiti kod osoba sa hipotireozom, ili kao rezultat drugih stanja, kao što su alergije ili leukemija. Ako su nam povišeni eozinofili, tijelo možda reaguje na parazitsku infekciju, lijekove, neki alergen ili astmu.

Simptomi nejasnog visokog nivoa leukocita

Ponekad tačan uzrok povećanja belih krvnih zrnaca ne može da se identifikuje. Tada je riječ o idiopatskom hipereozinofilnom sindromu. Ovo stanje može da dovede do ozbiljnih komplikacija, kao što su oštećenje srca, pluća, jetre, kože i nervnog sistema. Osobe sa idiopatskim hipereozinofilnim sindromom mogu da imaju sljedeće simptome:

gubitak težine
groznica
noćno znojenje
umor
kašalj
otežano disanje
bol u stomaku
povraćanje i dijareja
bolovi u mišićima
bol u zglobovima
bol u grudima
otok (edemi)
bol u stomaku
kožni osip i svrab
bol u različitim dijelovima tijela
slabost
konfuzija
poremećaj govora
smetnje sa vidom
anemija
komatozno stanje.

Šta nam govori nizak nivo leukocita
Ako su nivoi bijelih krvnih zrnaca niži nego obično, moguće je da osoba ima smanjenu imunološku aktivnost. Razlog mogu da budu infekcije poput HIV, ali i nešto drugo, recimo, imunosupresivna terapija. Nedostatak belih krvnih zrnaca upravo je razlog što ljudi sa nekim bolestima ili na određenim terapijama koje utiču na imunološki sistem imaju i povećan rizik od infekcije.

Smanjena proizvodnja bijelih krvnih zrnaca je takođe karakteristika nekih karcinoma, kao što su leukemija i limfom. U koštanoj srži mogu da se jave brojni poremećaji poznati kao mijeloproliferativni. Do njih dolazi uslijed proizvodnje previše nezrelih krvnih zrnaca. Mijeloproliferativni poremećaji su rijetka stanja koja mogu, ali i ne moraju postati maligna.

Kada se obavezno javiti ljekaru

Ukoliko su vam vrijednosti leukocita poremećene i nakon neke infekcije, odnosno, nisu se vratile u normalu, obratite pažnju imate li neki od navedenih simptoma. Ljekar će predložiti još jednu provjeru parametara iz krvi, a onda, ako se situacija ni tada ne stabilizuje, odrediti dalje potrebne testove i preglede.

U svakom slučaju, ukoliko je nivo leukocita ili previše visok ili nizak u dužem vremenskom periodu, nikako se nemojte liječiti na svoju ruku ili čekati da „prođe“.

(Eklinika.rs)