Milioni iz budžeta pet firmi: Vučićev sistem stvorio paralelnu privredu za odabrane ljude
Dok se Srbija zadnjih deset godina davi u inflaciji, raseljavanju i urušavanju javnog sistema, iza zavjese političke propagande odigrala se operacija epskih razmjera: formiranje neformalne ekonomske elite koja sve manje liči na biznismene, a sve više na partijske izvođače radova.
U epicentru svega su firme povezane s vrhom vlasti, kumovima, saradnicima i ljudima iz sjene – koji su preko noći od trgovaca, direktora i donatora postali državni izvođači. Poslove dobijaju direktno, kroz podešene tendere, povlaštene subvencije i partnerstva s državnim institucijama.
Nenad Kovač, Ivan Bošnjak, Stojan Vujko, Dragoljub Zbiljić i Nikola Petrović – to su imena koja se ponavljaju. U medijima se o njima piše oprezno. U tenderima se pojavljuju konstantno. U vezi sa SNS-om – nezvanično su najbliži krugu Andreja Vučića, kuma Nikole Petrovića i, u konačnici, samog Aleksandra Vučića.
Preko firmi kao što su Roaming Networks, Milenijum tim, Energotehnika Južna Bačka, Tehnomanija i EL&MI Group, ovi ljudi su u 2023. godini zajedno ostvarili više od 430 miliona evra prihoda. Većina tog novca potekla je iz javnih izvora – puteva, digitalizacije, elektroenergetskih mreža, subvencionisane energije i nabavki opreme.
Pojedine firme nemaju konkurenciju. Druge formalno učestvuju na tenderima gdje su jedini ponuđači. Treće su uključene u strateške projekte gdje država povlači sve konce, a sve se završava iza zatvorenih vrata.
Dragoljub Zbiljić je 2012. bio garant kredita za izbornu kampanju SNS-a. Danas njegovi ljudi sede u svim važnim komisijama za investicije. Nikola Petrović, bivši direktor EMS-a i Vučićev kum, bez problema dobija dozvole za mini hidroelektrane u najzaštićenijim područjima zemlje. Nenad Kovač, javno označen kao blizak Andreju Vučiću, drži maloprodajnog giganta, telekom biznis i IT firme koje vode digitalizaciju države.
Oni nisu privreda. Oni su režimska infrastruktura.
Kad im ne ide – država im pomogne. Kad se neko pobuni – mediji ih brane. Kad neko pita – niko ne odgovara. Oni su izvan tržišta, ali su najbogatiji. I nisu anomalija – oni su rezultat sistema koji se temelji na poslušnosti, kontroli i ucjeni.
Naizgled je sve legalno. Knjige su uredne, papiri čisti. Ali ispod cifara krije se golotinja jedne države koja je odlučila da sve resurse da nekolicini – i da ostatku naroda ostavi dugove, sumnju i tišinu.
Ovo više nije priča o mitu. Ovo je priča o privatizovanoj zemlji. Srbiji koju ne vode institucije, nego fakture. Srbiji gdje se zakoni pišu po projektima, a projekti pišu po volji onih koji su bliski vlasti.
I dok se obični građani pitaju gdje ide novac – odgovor je jasan.
Ide onima koji su dovoljno bliski da ga dobiju, a dovoljno tihi da o tome nikada ne govore.
