Jevreji danas proslavljaju Pesah: Hag Sameach Pesach!

Bosna i Hercegovina
Jevreji danas proslavljaju Pesah: Hag Sameach Pesach!
Pesah je najveći jevrejski blagdan, blagdan kada svi Jevreji koji imaju mogućnost, hodočaste u Jerusalem.

Večeras Jevreji proslavljaju Pesah. Naziv Pesah dolazi od događaja kada je anđeo ubijao prvorođence Egipćana, a židovske je domove, koji su bili označeni janjetovom krvlju na dovratniku, mimoilazio. Predstavlja sjećanje na izlazak, koji je izbavio Jevreje iz egipatskog ropstva, i na pristizanje deset Božijih zapovjedi, odnosno sklapanje saveza sa Bogom, prema jevrejskoj tradiciji.

Priprema za praznik uključuje kompletno čišćenje kuće od svih "kvasnih" ostataka hrane i pića, tzv. "hamec". Konzumiranje hameca za vrijeme praznika Pesah je zabranjeno u svim jevrejskim zajednicama, iako postoje neke razlike u eškenaskim i sefardskim tumačenjima šta hamec tačno uključuje.

Stoga je Pesah poznat kao praznik beskvasnih hljebova. Vjerovanje je da prilikom izlaska iz Egipta Hebreji (stari Jevreji) nisu imali vremena da sačekaju da se tijesto koje su napravili nakvasa, već su morali nositi svježe tijesto koje su potom na suncu postavljali na stijene da bi dobili koru koja je bila taj beskvasni hljeb.

Taj hljeb se zove macot. Jevreji svake godine tokom sedam dana Pesaha jedu isključivo macot i čiste sve iz kuće što podsjeća na kvasac, hljeb i brašno, da bi potpuno očistili sve za ovaj praznik.

Ovo je praznik koji se proslavlja u porodici, za vrijeme Seder večere – svi ukućani se okupljaju oko trpeze na kojoj su postavljena jela koja simbolično podsjećaju na robovanje Jevreja u Egiptu i na njihovo izbavljenje. Kod Hebreja dan je počinjao sa zalaskom sunca, i završavao se sa sljedećim zalaskom sunca. Pošto se ubijanje prvorođenčadi u Egipćana desilo u ponoć, faraon je dozvolio Hebrejima da mogu ići, efektivno oslobadjajući ih ropstva samo za drugu polovinu noći, jer je ujutru opozvao svoju odluku.

Iz toga se izvodi da se učesnici u Seder večeri prvo prisjećaju ropstva koje je jos uvijek trajalo u prvoj polovini noći, tako što jedu macot - kao "sirotinjski hleb", maror - što su gorke trave koje simbolizuju svu gorčinu ropstva, i haroset - slatku pastu koja predstavlja malter koji su jevrejski robovi koristili za povezivanje cigli. Zatim se prisjećaju slobode tokom druge polovine noći, tako što jedu macot - ovaj put kao "hljeb slobode" i u isto vrijeme i "hljeb tuge", i afikoman - odlomljeno parče macota koje se čuva za kraj i ima poseban značaj i tretman. Piju četiri čaše vina zavaljeni u svojim stolicama i umaču povrće u slanu vodu. Umakanje je znak dostojanstva i slobode, dok slana voda podseća na prolivene suze Jevreja tokom njihovog ropstva.

Pesah je praznik koji se najduže u kontinuitetu obilježava u svijetu, tj. više od 2500 godina, dok su ga u Sarajevu Jevreji prvi put obilježili prije 450 godina kada su došli na prostore naše zemlje.

Novo