“Najveći skriveni svemirski centar u Evropi” nalazi se u BiH, NAJSKUPLJI JUGOSLOVENSKI PROJEKAT

Podzemni aerodrom Željava, poznat pod kodnim nazivom Objekat 505, smješten na granici Bosne i Hercegovine i Hrvatske, blizu Bihaća s jedne strane i Plitvičkih jezera s druge strane, i dalje izaziva veliku pažnju i fascinaciju. Ovaj vojni kompleks, sa tunelima dugim 3.500 metara, širokim 20 i visokim osam metara, najveći je podzemni aerodrom na Balkanu.

Izgradnja Željave započela je 1955. godine, a kompletan kompleks, dizajniran od strane inženjera Dragoslava Sobotke, bio je završen 1968. godine. Projekt je bio najskuplji jugoslavenski projekt, s budžetom u milijardama dolara, omogućavajući smještaj čak 120 aviona sa posadama, kompletan arsenal naoružanja, te ogromne zalihe goriva, hrane, lijekova i drugih resursa potrebnih u slučaju katastrofe. Aerodrom je bio opremljen sopstvenim izvorima struje i vode, što je omogućavalo vojsci da preživi mjesec dana u izolaciji od spoljnog svijeta. Projektovan je da izdrži udar atomskih bombi.

Tokom rata u Hrvatskoj, Željava je korištena, ali nakon toga je postala samo gomila betona okružena minskim poljima. Na početku rata u Bosni i Hercegovini, Jugoslavenska narodna armija (JNA) je odlučila da uništi podzemni kompleks, postavivši 56 tona eksploziva 1992. godine. Eksplozija je bila toliko snažna da je Bihać osjetio potres, a plamen i dim iz dubina Plješivice su označili kataklizmičnu scenu.

Interesovanje za Željavu ne jenjava, a misteriozni tuneli, koji su u opasnosti od urušavanja i puni toksičnih i radioaktivnih jedinjenja, dodatno podgrijavaju radoznalost. Prije nekoliko godina, slovenački režiser Žiga Virc je kroz dokumentarac "Houstone, imamo problem" dodatno pojačao misteriju oko Željave, istražujući teoriju da je Tito navodno prodao jugoslavenski svemirski program Amerikancima, te da je Željava služila kao tajni svemirski centar. Prema ovoj teoriji, Jugoslavija je navodno razvijala svemirski program u dubinama podzemnog aerodroma, a prvi čovjek na Mjesecu je navodno bio poslan iz tog kompleksa. NASA je energično demantovala ovu teoriju, ističući koliko je apsurdno vjerovati da je predsjednik John Kennedy kupio bilo kakve svemirske tehnologije od Jugoslavije.

I pored opasnosti koje predstavljaju mine, toksični plinovi i policijska zaštita, Željava i dalje privlači avanturiste. Neki smatraju da bi ovaj kompleks mogao u budućnosti postati mjesto za koncerte ili druge javne događaje.