DA LI ĆE NOVI ZAKON USPJETI DA ZADRŽI DJEČAKA UBICU U BOLNICI?! Četiri pitanja bez odgovora

Skoro tri mjeseca su prošla od stravičnog masakra u OŠ “Vladislav Ribnikar” u Beogradu kada je 13-godišnjak ubio devetoro svojih vršnjaka i čuvara škole, a Srbija se i dalje nalazi u svojevrsnom stanju kolektivnog šoka.

U prethodnom periodu otkriveni su mnogi detalji jezivog zločina, šokantne crte psihološkog profila najmlađeg masovnog ubice na planeti koji je danas napunio 14 godina, kontroverzni porodični odnosi... Ipak, pojedini detalji monstruoznog masakra, neke stvari koje su potom usledile, ali i budućnost dječaka-ubice i njegove porodice i dalje su poprilična nepoznanica.

Zato krenimo redom.

Pitanje 1: Da li će novi zakon važiti za njega?
Prošle nedjelje objelodanjeno je da se radi na dopuni Zakona o zaštiti lica sa mentalnim smetnjama, koji je trenutno na javnoj raspravi, po kojem bi mlađi od 14 godina, ukoliko izvrše najteža krivična djela za koja sledi zatvor od najmanje 10 godina, bili smešteni u psihijatrijsku ustanovu zatvorenog tipa, bez ograničenja trajanja. Dakle, ukoliko postoji takva procjena, čak i doživotno!

- Deca koja su ozbiljna opasnost za druge, lečiće se u psihijatrijskoj ustanovi zatvorenog tipa sa posebnim obezbeđenjem. O trajanju lečenja odlučivaće sud svakih šest meseci, na osnovu procene psihijatara. Lečenje može da traje i neograničeno - stoji u prijedlogu.

Nije tajna da je povod za izmjenu zakona upravo dječak-ubica i masakr u “Ribnikaru”, ali još nije decidirano odgovoreno na pitanje da li će ovaj zakon moći da se primjenjuje retroaktivno, odnosno da važi i za dječaka-ubicu?

Nacrt zakona koji se može vidjeti na sajtu Vlade Srbije ne sadrži izmjene i dopune člana 66 aktuelnog zakona koji navodi da „na postupke započete pre stupanja na snagu ovog zakona primenjuju se propisi koji su važili do dana stupanja na snagu ovog zakona“.

Pitanje 2: Kakvi su pregledi traženi za dječaka ubicu?
Dragan Kobiljski, otac djevojčice ubijene u “Ribnikaru”, prije nekoliko dana se javno oglasio potresnim pismom u kojem je postavio mnoga pitanja, zatražio odgovornost na više strana, istakao da “bole nepravda, izvrtanje činjenica, jeziva realnost, pokušaji izbegavanja odgovornosti...”.

On je, između ostalog, skrenuo pažnju da “ne bi trebalo da je u redu što je dete sa potpunim odsustvom empatije izlagano od strane roditelja sadržaju neprimerenom njegovom emocionalnom razvoju i obučavano u streljani”, ali se i dotakao jednog do sada malo poznatog detalja:

- Oglušenje roditelja na savete o potrebnoj psihološkoj podršci i detaljnom ispitivanju deteta usled “krize svesti” - ne bi trebalo da je u redu, jer je za posledicu imalo zataškavanje slučaja deteta koje je zapravo trebalo da se leči.

Ako su stvarno postojali savjeti roditeljima da je potrebna psihološka podrška za dječaka-ubicu i da je došlo do svojevrsnog zataškavanja njegovog realnog stanja, onda bi odgovornost majke i oca mogla da bude još veća nego što se u prvi mah činilo, i to bi onda mogao da bude glavni dokaz u postupku koji se vodi protiv roditelja zbog zanemarivanja djeteta. A maksimalna kazna za ovo delo je tri godine zatvoram piše Informer.

Pitanje 3: Da li je masakr izvršen bez "posebnog razloga"?
Dječak-ubica je, u postupku koji se vodi protiv njegovog oca, nedavno putem video linka svjedočio više od četiri sata. Ispitivanju su u zgradi Višeg javnog tužilaštva u Beogradu prisustvovali tužilac, advokat oca dječaka, punomoćnici oštećenih, kao i roditelji ubijene dece koji su saslušanje pratili preko monitora.

Dečak koji je počinio masakr u “Ribnikaru” ispričao je tom prilikom “da je ideju da puca dobio kad je gledao dokumentarni film u kojem se pominjalo masovno ubistvo”.

Iako je od tog kobnog 3. maja bilo mnogo priča da je bio zlostavljan u školi, da je bio žrtva vršnjačkog nasilja, da je povod bila loša ocjena iz istorije, ispostavilo se da se ništa od ovog nije dogodilo. Čak ni prilikom svjedočenja dječak-ubica nije naveo konkretan razlog zbog čega je ušetao u školu sa očevim oružjem i ispalio hice u svoje vršnjake.

On je ispričao da je, navodno, ideju da ubija u svojoj školi dobio kada je gledao dokumentarni film u kojem se pominjalo masovno ubistvo, da bi potom na internetu pretraživao pojmove na temu pucnjava i ubistava, i analizirao šta su pucači radili i gdje su, uslovno rečeno, “grešili” pri izvršenju svojih užasnih zločina.

On nije mogao da konkretno objasni zašto se odlučio na stravičan zločin, osim tvrdnje da je “imao loša osećanja prema vršnjacima”.

4. Kakva je "uloga" bila oca dječaka ubice?
Otac dječaka-ubice, jedan od najuglednijih srpskih radiologa, uhapšen je istog dana kada je njegov sin počinio stravičan zločin, a sada mu je on produžen na još tri mjeseca. On se sumnjiči da je obučavao sina da puca, da ga je vodio u streljanu, kao i da oružje nije držao propisno obezbijeđeno. Njemu se na teret stavlja krivično djelo “teško delo protiv opšte sigurnosti”.

Tokom svjedočenja dječak ubica je rekao da mu “nije bilo lako da dođe do oružja”. Sef s pištoljem u stanu je, navodno, bio postavljen veoma visoko, skoro pri plafonu, ali mu je ipak pošlo za rukom ne samo da dođe do njega, već i da sazna šifru.

- Kad ga je tata otključavao video sam da je šifra 637 - objasnio je dječak ubica kako je došao do oružja.

On je u iskazu potvrdio da njegov otac voli oružje i da ga je vodio u streljanu. Ipak, rekao je “da mu prvi kontakt s oružjem nije omogućio otac, već instruktor u streljani”. U koju ga je, naravno, odveo otac.

- Ono što mogu da kažem je da oružje nije bilo obezbeđeno adekvatno. Zna se kako po zakonu oružje mora da bude obezbeđeno. Dalje, nije tačno da nije otac prvi omogućio dečaku da rukuje oružjem i da puca. To znam apsolutno jer je upravo odgovarajući na moja pitanja on pojasnio ko, kako, kada, gde... - rekla je Zora Dobričanin Nikodinović, koja zastupa jednu od porodica žrtava.

Ocu dječaka-ubice je u međuvremenu zabranjeno raspolaganje imovinom, istražni postupak protiv njega može da traje šest mjeseci, nakon čega se postupak obustavlja ili se podiže optužnica, a za krivično djelo za koje se trenutno sumnjiči prijeti mu kazna do 12 godina zatvora!