SRBI SE BORE SA INVAZIJOM SMRDIBUBA: Da li su OTROVNE, koja je razlika između ZELENIH I SMEĐIH?
Ako imate tu sreću da živite blizu veće zelene površine, parka ili šumarka, moguće da vam je prethodnih dana i nedelja, to i preselo. Upravo u tom zelenilu kriju se smrdibube. Uvlače nam se kroz prozore, skriju se u veš koji sušimo napolju, pa ih nalazimo u džepovima pantalona i rukavima dukseva, a noću toliko zuje da ne može da se spava.
Još ih zovu i smrdljive stjenice, kupinove stenice, smrdljivi martin... Nema nikakvih preventivnih mera protiv ovih insekata, osim mehaničkih mjera zaštite.
To podrazumijeva stavljanje mrežica na prozore, zatvaranje svih šupljina i pukotina oko prozora i vrata kroz koje se ovi insekti mogu u jesen uvući u stanove.
Smrdibube (heteroptera) je red stenica koji obuhvata oko 40.000 opisanih vrsta, rasprostranjenih širom svijeta. Iako bezopasne po zdravlje ljudi, mnogi ih smatraju nepoželjnim zbog specifičnog mirisa koji ispuštaju kada su uznemirene, a po kome i nose naziv. Ovaj miris je svojevrsna "hemijska" odbrana od predatora kojima smrdibube stavljaju do znanja da su neukusne.
Smrdljiva supstanca se ispušta iz žlijezda smještenih u grudnom dijelu insekta. Miris može biti sličan korijanderu, a da li je nekom od nas taj miris prijatan ili ne, genetski je uslovljeno. Kod nekih vrsta smrdibuba, izlučena supstanca sadrži jedinjenja cijanida koja daju miris užeglog badema.
Smrdibube nisu otrovne, ni za ljude, ali ni za kućne ljubimce. Ali, smrdljivi sekret iz njihovih žlezda može da iritira gastrointestinalni trakt pasa i mačaka. Ne postoje ozbiljni, dugoročni zdravstveni efekti ako neki od kućnih ljubimaca proguta ili sažvaće smrdibubu. Ova iritacija može da dovede do izazivanja povraćanja kod pasa i mačaka. Ostale iritacije koje se mogu javiti zbog sekreta smrdibuba su iritacija usana, desni, jezika i unutrašnjosti obraza kod pasa i mačaka.
Smeđa mramorna stenica (halyomorpha halys) poznata i kao mramorna smrdibuba, potiče iz Azije, gde nastanjuje područje Kine, Japana, Koreje i Tajvana. Na području Evrope je prvi put zvanično registrovana 2007. godine u Švajcarskoj, iako postoje podaci da je u ovoj zemlji bila prisutna već 2004. godine. Od tog perioda se veoma uspješno nastanila i na području Njemačke, Italije, Francuske i Mađarske.
Zbog svog širenja na druge kontinente, uspešnog prilagođavanja i šteta koje čini voćarskim, povrtarskim i drugim biljnim kulturama proglašena je za invazivnu vrstu.
Ovo je vrsta koja se hrani različitim vrstama gajenih biljaka, od voća i povrća pa do ukrasnog bilja i cvijeća. Poznato je više od 100 biljnih vrsta koje su hrana smrdibubama, između ostalih tu se ubrajaju jabuka, breskva, kruška, trešnja, malina, paradajz i dr. Oštećenja na biljkama nastaju nakon probadanja specifičnim usnim aparatom prilagođenjim za bodenje i uzimanje tečne hrane.
Osim što su štetočine biljaka, mramorne stenice predstavljaju i smetnju u kasno leto i ranu jesen kada, zbog hladnijih noći i jutara, u velikom broju ulaze u domaćinstva ljudi u potrazi za pogodnim mestom za prezimljavanje. U ovom periodu, otvoreni prozori na kućama i stanovima privlače smrdibube koje često uleću u njih i traže skriveno mesto.
Tijelo odraslih jedinki zelene smrdibube (palomena sp.) je svijetlo zelene boje koja u jesen, pred hibernaciju, prelazi u tamno zelenu ili bakarno smeđu. Odrasle jedinke prezimljuju u kućama i na skrivenim mestima, a aktiviraju se na proljeće, u maju. Hrane se različitim vrstama listopadnog drveća.
Pošto ove smrdibube ne predstavljaju zdravstveni rizik po stanovištvo, Zavod za biocide i medicinsku ekologiju ne planira njihovo organizovano suzbijanje i uništavanje.
(Novi.ba/Telegraf.rs)