Devetomjesečni izvještaj FUZIP u znaku borbe protiv sive ekonomije
Federalna uprava za inspekcijske poslove, uz opredjeljenje Vlade Federacije BiH u 2017. godini, nastavila je kontinuitet aktivnosti na planu borbe protiv sive ekonomije, te su u tom smislu inspekcije u svim resornim oblastima svoje aktivnosti usmjerile na ključne tačke koje su prepoznate kao mogući izvori sive ekonomije tj. suzbijanja nezakonitog ponašanja određenih subjekata nadzora.
Standardne aktivnosti usmjerene su nezaobilazno na najprepoznatljivije oblike sive ekonomije našeg društva - suzbijanje rada „nacrno“, neizdavanje fiskalnih računa i rad bez odobrenja nadležnog organa, koje su provodili tržišni inspektori, inspektori rada, saobraćajni inspektori, ali i druge inspekcije.
Paralelno, drugi pojavni oblici sive ekonomije kontrolisani su putem resornih inspekcija u okviru suzbijanja nezakonitog rada fizičkih i pravnih lica u oblasti trgovine, ugostiteljstva, zdravstva, rada i radnih odnosa, zaštite na radu, veterinarstva, šumarstva, zaštite voda i okoliša, poljoprivrede, građevinarstva, rudarstva i energetike, kvalitativne ispravnosti goriva, proizvodnje i prometa drvnih sortimenata, bespravnog prevoza putnika i tereta, a kontrole su vršene na području svih kantona Federacije BiH. Pored navedenog, saobraćajne inspekcije kontrolisale su upotrebu plovnih vozila na dijelu mora koji pripada BiH, pri čemu su poduzete adekvatne zakonske mjere.
U okviru navedenih aktivnosti, za period od I do III kvartala 2017.godine, izvršeno je ukupno 8054 inspekcijskih nadzora u unutrašnjoj kontroli, a na osnovu zatečenog stanja u kontrolisanim subjektima izdato je 4067 prekršajnih naloga u iznosu od 5.269.174,00 KM.
Na graničnim prijelazima i carinskim ispostavama izvršeno su ukupno 94.382 inspekcijske kontrole uvezenih roba, po osnovu čega je naplaćeno 4.940.677,80 KM taksi i naknada.
U istaknutom vremenskom periodu, federalni inspektori su, pored redovnih, vršili i pojačane inspekcijske nadzore, te donijeli 1539 rješenja o izricanju upravnih mjera koje se odnose na otklanjanje nedostataka utvrđenih prilikom inspekcijskih nadzora. Od toga, 171 upravna mjera odnosi se na privremenu zabranu rada kontrolisanih subjekata nadzora, u okviru čega je 55 mjera pečaćenja objekta u kojem je utvrđena nezakonitost.
Najčešće nepravilnosti koje su dovele do izricanja upravne mjere privremene zabrane rada od strane postupajućih inspektora su propusti u nedosljednoj primjeni Zakona o fiskalnim sistemima FBiH (neposjedovanje fiskalnog uređaja, neizdavanje fiskalnog računa), Zakona o unutrašnjoj trgovini, Zakona o obrtu (rad bez odobrenja nadležnog organa), Zakona o zaštiti stanovništva od zaraznih bolesti FBiH (nedostatak sanitarne knjižice) i dr.
Prilikom kontrole poštivanja odredbi Zakona o fiskalnim sistemima FBiH od strane federalnih tržišnih i turističko-ugostiteljskih inspektora, kod 1550 kontrolisanih privrednih subjekata, konstatovano je da 9 subjekta nadzora uopšte ne posjeduju fiskalni uređaj, dok 251 subjekat nadzora nije izdavao fiskalne račune za prodate robe i izvršene usluge.
Federalna uprava za inspekcijske poslove je u saradnji sa Kantonalnim upravama za inspekcije poslove u periodu od januara do septembra (I-III kvartal) 2017.godine, tokom kontrola radno-pravnog statusa uposlenika u kontrolisanim subjektima nadzora evidentirala 2757 lica bez obavezne prijave na PIO/MIO, u statusu tzv. rada „nacrno“.
Posebno važnim smatramo istaći da je na ime naknada za vode, ceste, zrak i ambalažni i elektro otpad evidentiran iznos za naplatu od ukupno 988.254,57 KM.
U toku protekle ljetne sezone (juli-septembar 2017. godine), saobraćajna inspekcija je periodično vršila kontrole saobraćaja na dijelu morske površine Jadranskog mora koje pripada Bosni i Hercegovini, gdje je izvršeno 35 inspekcijskih nadzora. Kontrolisana je registracija plovnih vozila (čamaca, skutera, plovnih platformi), te vozačke dozvole-licence za lica koja su upravljala istim, kao i djelatnosti vezane za iznajmljivanje plovnih vozila. U okviru provedenih inspekcijskih nadzora sačinjeno je 30 zapisnika i izdato 10 prekršajnih naloga u iznosu od 2.500,00 KM.
Kontinuitetom nadzora u ovoj oblasti, te zatečenim stanjem, utvrđeno je da se saobraćaj registrovanih plovnih vozila na moru odvija u zakonskim okvirima, dok obavljanje djelatnosti unajmljivanja plovnih vozila (najčešće skutera), nije u skladu sa zakonskim normama, jer se vozila izdaju licima bez licence o upravljanju, pa i malodobnim licima, zbog čega su poduzimane zakonske mjere.
Ovom prilikom želimo ukazati na korektno ponašanje kod većine predstavnika subjekata nadzora kod kojih su vršene inspekcijske kontrole, što je inspektorima umnogome olakšalo provođenje inspekcijskih aktivnosti i efikasnu realizaciju planiranih zadataka. Nadamo se da je kod većine subjekata nadzora na ovaj način iskazana spremnost na uvođenje reda i poštivanja zakonske discipline u djelatnostima koje obavljaju.
Koristimo priliku da ponovo pozovemo sve subjekte nadzora u Federaciji BiH da svoje poslovanje uvedu u zakonske okvire, a građanima Federacije BiH ponovo ukazujemo na obavezu poštivanja Zakona o fiskalnim sistemima F BiH u smislu zakonske obaveze uzimanja fiskalnog računa za izvršene usluge tj. kupljeni proizvod, te napominjemo da će pojačane inspekcijske aktivnosti biti nastavljene u kontinuitetu do kraja 2017.godine, navodi se u saopštenju Federalne uprave za inspekcijske poslove.